میلگرد در حال حاضر یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که در دو گروه کلی ساده و آجدار قرار می‌گیرد. این محصول عموماً در صورتِ سفارش بسیاری از پروژه‌های کوچک و بزرگ قرار دارد و حرف اول را در مقاومت و استحکام یک سازه می‌زند. از این رو میتوان آن را یک کالای فولادی استراتژیک و پرمصرف قلمداد کرد. خط تولید نورد میلگرد نیز اولین واحد تولیدی گروه صنعتی بافق بود که با ظرفیت 550 هزار تن در سال در مجاورت معدن سنگ آهن مرکزی ایران (چغارت) راه‌اندازی و شروع به فعالیت کرد. در این نوشتار از مجموعه مقالات ویکی‌فولاد قصد داریم به‌طور مختصر اما کامل درباره کاربرد میلگرد اطلاعاتی کاربردی در اختیار شما قرار دهیم.
مختصری درباره میلگرد ساده یا بدون آج
انواعی از میلگردها با قطر ۶ تا ۵۰ میلی‌متر که دارای سطح کاملاً صاف و بدون آج هستند، میلگرد ساده نامیده می‌شوند. مطابق استاندارد ملی ایران میلگردهای آج 240 که با نام استاندارد روسی A1 در بازار شناخته می‌شوند بدون آج تولید می‌شوند و از آنجایی که این محصول به راحتی بریده و خم می‌شود، امکان استفاده از آن در ساختار اصلی پروژه‌های سنگین وجود ندارد. از میلگرد A1 تنها در اتصالات و موارد نیازمند جوشکاری استفاده می‌شود نوع دیگری از میلگردهای ساده، میلگردهای آلیاژی و استیل هستند که در ساخت قطعات صنعتی، اتصالات از قبیل پیچ و مهره، شافت و محور و موارد دیگر به کار می‌رود.
کاربرد میلگرد ساده فولادی بر اساس جنس
جنس‌های مختلف این محصول، کاربردهای متفاوتی به شرح زیر دارند:
۱. میلگرد ساده از جنس فولاد ضدزنگ
گریدهای فولادی مختلف به کار رفته در ساختار این میلگرد باعث کاربرد متفاوت آن در صنعت نفت، پتروشیمی، شیمیایی، غذایی و تجهیزات بیمارستانی شده است.
۲. میلگرد ساده از جنس فولاد کربن
از جمله کاربردهای این میلگرد میتوان به ساخت میخ، آهنگری، اتصالات و خاموت‌زنی اشاره کرد. باید بدانید که بر اساس قوانین کشور، امکان استفاده از این محصول به عنوان میلگرد حرارتی در سازه ممنوع است.
۳. میلگرد ساده از جنس فولاد آلیاژی
روش تولید خاص این محصول، باعث افزایش مقاومت آن شده است. مجموع کاربردهای میلگرد آلیاژی شامل ساخت پیچ و مهره، قطعات صنعتی، صنایع هوایی و ساخت خودرو است.
مختصری درباره میلگرد آجدار
انواعی از میلگردها با قطر ۶ تا ۵۰ میلی‌متر که در سطح آن‌ها فرورفتگی و آج وجود دارد، میلگرد آجدار نامیده می‌شوند. این آج‌ها و فرورفتگی‌ها درون بتن و فولاد به خوبی عمل کرده و مقاومت کششی را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهند. مهم‌ترین و عمومی‌ترین کاربرد میلگرد آجدار را میتوان تقویت سازه، مقاوم‌کردن آن در برابر زلزله و ارتعاشات از طریق ساخت بتن مسلح (همان ترکیب بتن و میلگرد آجدار) دانست.
میلگرد آجدار و انواع آن چه کاربردی دارد ؟
میلگرد رکابی
برای ساخت دو شبکه عمودی در کنار یکدیگر، از این میلگرد استفاده می‌شود. سایر کاربردهای میلگرد رکابی شامل بتن‌ریزی دیوار و دال است.
میلگرد سنجاقکی (سنجاقی)
میلگرد سنجاقی در واقع شکلی از شاخه میلگرد است که به صورت گیره یا سنجاق خم شده است. برای تقویت مقاومت برشی ستون‌ها از میلگردی با این ساختار استفاده می‌شود. به‌علاوه میلگرد سنجاقی، خاموت و میلگرد طولی را نیز به یکدیگر متصل می‌کند.
میلگرد راستا
از این میلگرد برای افزایش مقاومت کششی بتن استفاده می‌شود.
میلگرد ادکا
میلگرد ادکا در تکیه‌گاه‌های تیر به عنوان لنگر منفی و برای تحمل نیروهای برشی کاربرد دارد.
میلگرد خاموت
این میلگرد به منظور تحمل نیروهای برشی، ممانعت از گسترش ترک در بتن و جلوگیری از بیرون‌زدن آرماتورهای طولی به کار برده می‌شود.
میلگرد خرک
برای قراردادن دو شبکه افقی به صورت متوالی، از میلگرد خرک استفاده می‌شود. سایر کاربردهای این محصول شامل بتن‌ریزی کف و فونداسیون است.
آشنایی با انواع استاندارد تولید میلگرد
میلگردها بر اساس استاندارد مورد استفاده در زمان ساخت، در چهار گروه مختلف قرار می‌گیرند که کاربرد آن‌ها به شرح زیر است:
۱. میلگرد ساده یا بدون آج (A1)
این میلگرد که با نام س 240 در استاندارد ملی ایران شناخته می‌شود، به دلیل نداشتن آج در سطح باعث شده تا گزینه مناسبی برای استفاده در بتن نباشد. به همین دلیل کاربرد آن به عنوان میلگرد مقاومتی و حرارتی ممنوع است. در این استاندارد از کمترین میزان کربن برای ساخت میلگرد استفاده می‌شود. بنابراین در مقایسه با سایر میلگردها نرم‌تر است و مقاومت پایین‌تری هم دارد. پس در مجموع باید اشاره کنیم که میلگرد A1 در خاموت‌زنی و ساخت اتصالات کاربرد دارد.
۲. میلگرد آجدار مارپیچ (A2)
این میلگرد با نام آج 340 و آج 350 هم شناخته می‌شود. در ساختار آلیاژ این میلگرد، کربن بیشتری در مقایسه با نوع A1 به‌کار رفته است. به همین دلیل سخت‌تر بوده و در خاموت‌زنی، بدنه بتنی و ساخت دیوارهای برشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. وجود یک ردیف آج در سطح محصول باعث شده تا مقاومت کششی مقطع بتنی مسلح با آن بسیار پایین باشد. در نتیجه، استفاده از آن در مناطقی با تغییرات دمایی شدید، کار عاقلانه‌ای نیست.
۳. میلگرد آجدار با دو ردیف آج در خلاف جهت هم یا آجدار جناغی (A3)
این میلگرد که با استاندارد آج 400 هم شناخته می‌شود، به دلیل میزان کربن به کار رفته در آن سختی و در نتیجه مقاومت کششی و فشاری بیشتری دارد. از میلگرد A3 به صورت گسترده در ستون‌ها و تیرها استفاده می‌شود. به یاد داشته باشید که به هیچ عنوان نباید این میلگرد را جوشکاری کرد.
۴. میلگرد آجدار مرکب (A4)
این میلگرد که با نام آج 500 در استاندارد کشور شناخته می‌شود، سخت‌ترین نوع میلگرد در کشور است و آج آن نیز به مرکب معروف است؛ در مقایسه با سایر استانداردهای موجود در این گروه، مقاومت کششی و فشاری بیشتری دارد. بر این اساس، مجموع کاربردهای این محصول شامل استفاده در قاب خمشی، ستون، دیوار برشی و مناطقی با تغییرات دمایی شدید است.
دلایل استفاده از میلگرد و مزایای آن
حال باید دید که مزایای استفاده از میلگرد و کاربرد آن در بخش‌های مخلتف چیست. در ادامه به مهم‌ترین کاربردهای میلگرد اشاره کرده‌ایم که باعث شده، میلگرد به‌عنوان یکی از پرکاربردترین کالاهای فولادی در تمام این سال‌ها شناخته شود.
بخوانید: میلگرد A4 چیست؟ معرفی میلگرد A4 از استاندارد های تولید تا آنالیز، مزایا و کاربرد ها
۱. کاهش ضخامت بتن
برای اینکه بتن بتواند به تنهایی در ساختمان استفاده شود، باید ضخامت بالایی داشته باشد. این افزایش ضخامت به نوبه خود هزینه‌های ساخت و تعمیرات در آینده را به میزان چشمگیری افزایش می‌دهد؛ درحالی که با استفاده از میلگرد، ضخامت بتن مورد استفاده کاهش میابد.
۲. صرفه‌جویی در هزینه‌های پروژه
استفاده از ترکیب بتن و میلگرد در مقایسه با استفاده از اسکلت فلزی از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
۳. افزایش مقاومت سازه
بتن مسلح توانایی بیشتری در تحمل بارهای سنگین دارد.
۴. افزایش عمر سازه
استفاده از میلگردهای ساختمانی در بتن، عمر سازه را افزایش خواهد داد.
۵. کاهش احتمال شکستگی
بتن به تنهایی ساختاری شکننده دارد که در اثر گذشت زمان دچار ترک‌خوردگی می‌شود. این ترک‌ها اثر منفی بر روی مقاومت ساختمان دارند.
۶. کاهش اثرات تغییرات دما و آب‌وهوا
بتن تحت تأثیر تغییرات دمایی دچار انبساط و انقباض شده و در نهایت شکسته می‌شود. البته این شکستگی‌ها با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند؛ ولی با استفاده از میلگرد احتمال بروز چنین مشکلاتی به حداقل می‌رسد.
جمع‌بندی
بعد از آشنایی با کاربرد انواع مختلف میلگرد می‌توانید به راحتی محصول مناسب را برای پروژه خود انتخاب کنید. شما می‌توانید پرسش‌های خود در مورد میلگرد و انواع آن و کاربردهای این محصول را با ما در میان بگذارید. همچنین کارشناسان فروش کارخانه فولاد بافق به شما در انتخاب بهترین میلگرد متناسب با پروژه‌تان کمک خواهند کرد.
