در بازار جهانی فولاد، پایبندی به استانداردهای بین المللی برای تسهیل تجارت و تضمین کیفیت محصول در سراسر مرزها بسیار مهم است. صنعت فولاد ایران به عنوان یک بازیگر مهم در این عرصه، استانداردهای میلگرد خود را با نام آج ۴۰۰ و آج ۵۰۰ تعیین کرده است. با این حال، با افزایش تقاضای جهانی برای محصولات فولادی، به ویژه در پروژه های ساختمانی و زیرساختی، همسو کردن استانداردهای میلگرد ایران با معیارهای بین المللی برای دسترسی به بازار و رقابت پذیری هر روز اهمیت بیشتری پیدا می کند. در ادامه مقاله پیش، در این مقاله به بررسی و مقایسه میلگرد آج 500 با استانداردهای جهانی می پردازیم تا بتوانیم قابلیت تطبیق میلگردهای ایرانی با بازارهای جهانی را ارزیابی کرده و فرصت های صادراتی بالقوه برای تولیدکنندگان ایرانی را روشن سازیم.

همسو شدن با معیارهای جهانی، نه تنها دسترسی به بازارهای صادراتی را گسترش می‌دهد، بلکه اعتبار ایران را در زمینه کیفیت و قابل اطمینان بودن تولید فولاد در عرصه بین ‌المللی افزایش می‌دهد. به طور خلاصه، این مقاله به عنوان راهنمایی برای پیمایش استانداردهای بین المللی برای تولید و صادرات میلگرد عمل می‌کند و مسیرهایی را برای افزایش رقابت ‌پذیری و گسترش بازار صنعت فولاد ایران ارائه می ‌دهد.

برای اطلاعات کامل درباره استانداردهای جهانی تولید میلگرد به مقاله «شناخت انواع استاندارد میلگرد برای خریدی باکیفیت و متناسب با سازه» رجوع کنید.

دنیای تولید میلگرد در سطح بین ‌المللی مجموعه ‌ای از کلاس ها و استانداردهای متنوع را در بر می ‌گیرد که ویژگی‌ های مکانیکی و مشخصات میلگردهای تولید شده در کشورهای مختلف را تعیین می ‌کنند. این استانداردها شامل طیف وسیعی از پارامترها می‌ شوند، که از آن میان می توان به مقاومت تسلیم، مقاومت کششی، ازدیاد طول و موارد مشابه دیگر اشاره کرد. از مهم‌ ترین استانداردهای بین‌ المللی می‌توان استانداردهای سازمان ‌هایی مانند ISO، استاندارد صنعتی ژاپن (JIS)، انجمن آمریکایی برای آزمایش و مواد (ASTM)، کمیته اروپایی استانداردسازی (EN)، موسسه استانداردهای بریتانیا (BSI)، موسسه استاندارد آلمان (DIN)، استاندارد کشور روسیه (GOST) و ترکیه (TS) را برشمرد.

درک تفاوت‌ های ظریف کلاس ها و استانداردهای اصلی تولید بین‌ المللی میلگرد برای ذینفعان صنعت فولاد از جمله تولیدکنندگان، تامین‌ کنندگان، مهندسان و تنظیم‌ کنندگان ضروری است. ذینفعان با اطلاع از استانداردها و روندهای بین ‌المللی، می‌ توانند الزامات کیفی را به طور موثر مدیریت کرده، فرآیندهای تولید را بهینه سازی نمایند و از فرصت‌ های جدید در بازارهای داخلی و بین ‌المللی بهره‌ برداری کنند.

مقایسه میلگرد آج 500 با کلاس های استاندارد ISO

در استاندارد ISO6935-2:2019، کلاس های B500A-R، B500B-R و B500C-R از لحاظ سایز، به جز سایزهای 18، 22 و 36 در سایر سایزها قابلیت تولید مشابه میلگرد آج 500 را دارا هستند. مشخصات آج این سه کلاس میلگرد نیز کاملا مشابه میلگرد آج 500 است. همچنین در بررسی استحکام تسلیم، استحکام کششی، ازدیاد طول، فرآیند استحکام دهی و رواداری وزن واحد طول می توان مشاهده کرد که ویژگی های این سه کلاس از استاندارد ISO6935-2:2019 کاملا مشابه میلگرد آج 500 هستند. با این وجود، این سه کلاس میلگرد و میلگرد آج 500 از لحاظ رواداری طول شاخه از یکدیگر متفاوت ولی قابل تطبیق هستند. در کلاس B500D-R از این استاندارد نیز تنها وجه تمایز دیگری که علاوه بر رواداری طول شاخه میان این کلاس و میلگرد آج 500 وجود دارد در ترکیب شیمیایی آنها و مربوط به حداکثر میزان کربن مجاز است که در کلاس میلگرد B500D-R معادل 0.32 درصد است. با این حال قابلیت تطبیق آن با میزان کربن میلگرد آج 500 وجود دارد.

کلاس دیگر استاندارد ISO6935-2:2019، B500DWR است. در مقایسه این کلاس از استاندارد ISO نیز تنها دو وجه تمایز با میلگرد آج 500 وجود دارد که هر دو مورد قابلیت انطباق با میلگرد آج 500 را دارا هستند: اولین ویژگی حداکثر میزان کربن مجاز در ترکیب شیمیایی و دیگری رواداری طول شاخه است.

مقایسه میلگرد آج 500 با کلاس های استاندارد GOST

در مقایسه میلگرد آج 500 با کلاس های میلگرد استاندارد GOST 52244: 2006 می توان مشاهده کرد که در کلاس A500C نکاتی همچون شرط های مربوط به خارج از گِردی و الزام تست خستگی و همچنین قطر فک خمش که در این کلاس معادل 3d است، با ویژگی های میلگرد آج 500 متفاوت و غیرقابل تطبیق هستند. با این حال، میلگردهای این کلاس، از لحاظ سایز به جز سایز 4 و 5، در کلیه سایزها قابلیت تولید مطابق با میلگرد آج 500 را دارند. در مقایسه مشخصات آج میلگرد آج 500 با میلگردهای کلاس A500C می توان شاهد برخی تفاوت ها بود که البته میلگرد آج 500 قابلیت تغییر و تطبیق با آن را دارد. از منظر ترکیب شیمیایی، حداکثر میزان کربن مجاز در کلاس A500C کوچکتر مساوی 0.22 است که با کربن معادل در میلگرد آج 500 متفاوت بوده و غیرقابل انطباق است. سایر ویژگی های کلاس A500C در استاندارد hc GOST 52244: 2006 از قبیل استحکام تسلیم، استحکام کششی، ازدیاد طول و فرآیند استحکام دهی کاملا مشابه میلگرد آج 500 است. از نقطه نظر رواداری واحد طول با وجود تفاوت جزئی که وجود دارد، مانند رواداری طول شاخه که به کل متفاوت از میلگرد آج 500 است، امکان انجام انطباق وجود دارد.

مقایسه کلاس های استاندارد ASTM با آج 500

کلاس Grade 80 (550) در استاندارد ASTM A615: 2022 و کلاس Grade 80 (550) در استاندارد ASTM A706: 2022  نیز شباهت ها و تفاوت هایی با میلگرد آج 500 دارند. به جز سایز 12.7 از این کلاس ها سایر سایزها در این دو کلاس از این دو استاندارد قابلیت تولید مشابه میلگرد آج 500 را دارند. مشخصات آج این دو کلاس در این دو استاندارد کاملا مشابه میلگرد آج 500 است. در خصوص ترکیبات شیمیایی نیز به جز میزان کربن در کلاس Grade 80 (550) از استاندارد ASTM A706: 2022 (که آن هم قابلیت انطباق دارد) سایر عناصر در این دو کلاس از این دو استاندارد با میلگرد آج 500 مشابه هستند. در مقایسه استحکام تسلیم و استحکام کششی این دو کلاس از این دو استاندارد می توان دید که استحکام کششی آنها متفاوت از میلگرد آج 500 است و تنها استحکام تسلیم کلاس Grade 80 (550) در استاندارد  ASTM A706: 2022 مشابه میلگرد آج 500 است. در بررسی سایر ویژگی های این دو کلاس میلگرد از این دو استاندارد از قبیل ازدیاد طول، فرآیند استحکام دهی و رواداری وزن واحد طول می‌توان مشاهده کرد که کلیه ویژگی ها مشابه میلگرد آج 500 است.

مقایسه میلگرد آج 500 با کلاس های استاندارد TS

از جالب ترین مقایسه ها می توان به میلگردهای کلاسB420B  و B420C از استاندارد TS 708:2016 که استاندارد کشور ترکیه است و میلگرد آج 500 اشاره کرد. تمامی مشخصات این دو گروه از جمله مشخصات آج، استحکام تسلیم، استحکام کششی، فرآیند استحکام دهی، رواداری وزن واحد طول و رواداری طول شاخه مشابه یکدیگر است. تنها وجه تمایز آنها در میزان کربن کلاس های B420B و B420C در مقایسه با میلگرد آج 500 است. در این مقایسه حداکثر کربن مجاز در این دو کلاس 0.22 و کمتر از حداکثر کربن میلگرد آج 500 است.

مقایسه کلاس های استاندارد BS با آج 500

در استاندارد کشور بریتانیا، BS 4449: 2005، در سه کلاس B500A، B500B و B500C به جز الزام تست خستگی، کلیه سایزها مشابه سایزهای میلگرد آج 500 تولید می شوند. از لحاظ مشخصات آج میلگردهای این سه کلاس در استاندارد BS 4449: 2005 بسیار مشابه میلگرد آج 500 هستند و تنها یک تفاوت میان آنها قابل مشاهده است که قابلیت انطباق آن نیز مهیا است. در مقایسه مشخصات شیمیایی، میزان کربن کلاس های B500A، B500B و B500C این استاندارد در مقایسه با میلگرد آج 500 متفاوت است. در این مقایسه حداکثر کربن مجاز در این سه کلاس کوچکتر مساوی 0.22 و کمتر از حداکثر کربن میلگرد آج 500 است. همچنین در بررسی استحکام تسلیم، استحکام کششی، ازدیاد طول، فرآیند استحکام دهی، رواداری وزن واحد طول و رواداری طول شاخه می توان مشاهده کرد که ویژگی های این سه کلاس از استاندارد BS 4449: 2005 کاملا مشابه میلگرد آج 500 هستند.

مقایسه میلگرد آج 500 با کلاس های استاندارد DIN

در استاندارد کشور آلمان، DIN 488:2009، در کلاس B500B، تمامی میلگردها از لحاظ سایزبندی مشابه میلگرد آج 500 تولید می شوند و حتی قطر فک خمش مجدد نیز بین این کلاس از میلگردها و میلگرد آج 500 مشابه است. با این حال در این کلاس از استاندارد DIN الزام تست خستگی وجود دارد که در خصوص میلگرد آج 500 مطابق استاندارد 3132 در صورت درخواست مشتری انجام می شود، ولی به دلیل عدم وجود دستگاه تست خستگی محوری در صنایع، عملا انجام نمی شود. در این استاندارد بر خلاف سایر استانداردها که رواداری وزن واحد طول دارند، رواداری سطح مقطع وجود دارد و انحراف از سطح مقطع اسمی میلگردهای کلاس  B500Bدر این استاندارد را می توان با میلگرد آج 500 تطبیق داد. ویژگی های آج میلگرد کلاس B500B نیز با ویژگی های میلگرد آج 500 تفاوتی ندارد. از مقایسه سایر مشخصات میلگردهای این کلاس از استاندارد DIN آلمان، از جمله استحکام تسلیم، استحکام کششی، ازدیاد طول، فرآیند استحکام دهی، رواداری وزن واحد طول و رواداری طول شاخه، نیز می توان نتیجه گرفت که این میلگردها را می توان کاملا مشابه میلگرد آج 500 تولید کرد. تنها وجه تمایز مهم در مقایسه میلگرد آج 500 با کلاس B500B از استاندارد DIN میزان کربن و کربن معادل است. در این مقایسه حداکثر کربن مجاز در این کلاس کوچکتر مساوی 0.22 و کمتر از حداکثر کربن میلگرد آج 500 است.