میلگرد یا آرماتور یکی از مهم‌ ترین مصالح ساختمانی است که به شکل ‌های مختلف در سازه‌ های بتنی به ‌کار می ‌رود. در ساخت مصالح ساختمانی مختلف از جمله میلگرد از استانداردهای خاص و مشخصی استفاده می‌شود که به صورت مستقیم بر مشخصات مکانیکی و شیمیایی محصول اثر می ‌گذارند. از آنجا که فولاد بافق همواره دغدغه ‌مند تولید میلگرد باکیفیت و منطبق بر استانداردهای معتبر بوده است، وظیفه خود می ‌داند تا علاوه بر کنترل کیفی محصول از زمان تولید تا عرضه، اطلاعات مختصر و کاربردی درباره استاندارد میلگرد در اختیار خریداران و مصرف ‌کنندگان این محصول فولادی قرار دهد.

بخوانید: راهنمای کامل شناخت میلگرد یا آرماتور؛ انواع، مشخصات و کاربرد

وقتی از استاندارد میلگرد حرف می ‌زنیم، از چه چیزی حرف می ‌زنیم

براساس تعریف ارائه شده توسط سازمان ملی استاندارد، این واژه به معنای تعیین ويژگی ‌های لازم در تولید یک فرآورده و انجام یک خدمت است. برندهای مختلف داخلی و خارجی موظف هستند برای تولید یک میلگرد باکیفیت که در برابر کشش و خمش مقاومت مناسبی دارد و در عین حال ابعاد آن نیز متناسب است، از مجموعه‌ قوانین مشخصی پیروی کنند که به آنها استاندارد میلگرد گفته می ‌شود.

استانداردهای مختلفی برای ساخت این محصول وجود دارند که کیفیت ساختاری، مکانیکی و شیمیایی آن‌ را تعیین کرده و افزایش می ‌دهند.رعایت استانداردهای متفاوت در زمان ساخت محصول در نهایت روی قیمت میلگرد اثر می‌ گذارد و به این ترتیب، مصرف‌ کننده می ‌تواند به ‌واسطه استانداردهایی که مبنای تولید میلگرد قرار گرفته ‌اند، از امنیت سازه اطمینان بیشتری داشته باشد. طبیعی است که هزینه پرداختی برای خرید خرد و کلان یک محصول فولادی باکیفیت‌تر بالاتر است. با این وجود، با انتخاب هوشمندانه نوع محصول حتی می توان هزینه تمام شده یک پروژه را با حفظ و ارتقای کیفیت کاهش داد.

پیش از تدوین استاندارد ساخت میلگرد توسط انجمن تولیدکنندگان فولاد آمریکا در سال 1910، ساخت این محصولات بر مبنای آزمون و خطا صورت می‌گرفت. بعد از آن، کشورهای مختلف به منظور تولید میلگردهایی با کاربرد و مشخصات متفاوت، استانداردهای مختلفی را تدوین کردند. در این استانداردها، ویژگی‌ های حائز اهمیتی مورد توجه است که در زیر به آن‌ها اشاره می شود:

۱. مشخصات هندسی میلگرد

جدول وزنی میلگرد دربرگیرنده مشخصات هندسی این محصول از جمله قطر، طول، و سطح مقطع آن است.

۲. شکل ظاهری میلگرد

این محصول بر مبنای شکل ظاهری در دو دسته‌ ساده و آجدار قرار می‌گیرد.

۳. کیفیت مکانیکی میلگرد

مشخصات مکانیکی این محصول شامل استحکام کششی، استحکام تسلیم، میزان افزایش طول نسبی و نسبت استحکام کششی به استحکام تسلیم است که برندهای مختلف باید آن را به صورت کاملاً واضح اعلام کنند.

۴. مشخصات شیمیایی میلگرد

درصد عناصر به ‌کار رفته در ساختار میلگرد از جمله میزان فسفر، سیلیسیم، نیتروژن، منگنز و کربن جزو مشخصات شیمیایی محصول هستند.

استاندارد میلگرد ایران چیست؟

همانطور که در قسمت‌ های قبل به آن اشاره کردیم، کشورهای مختلف علاوه بر پیروی از استانداردهای جهانی، استاندارد داخلی ای را نیز بر مبنای شرایط اقلیمی خود تعریف کرده‌اند. تولید میلگرد در کشور ما با توجه به سه استاندارد مختلف که در این قسمت به بررسی آنها می ‌پردازیم، انجام می‌ شود. لازم به ذکر است که تنها تفاوت استانداردهای موجود، مقاومت تسلیم و مقاومت کششی محصول نهایی است.

۱. استاندارد میلگرد در ایران

این استاندارد که عنوان آن «میلگردهای فولادی گرم نوردیده برای تسلیح بتن – ویژگی‌ ها و روش ‌های آزمون» است در سال ۱۳۶۹ به شماره ۳۱۳۲ ISIRI توسط سازمان ملی استاندارد ایران تدوین شد. بعد از آن در سال ۱۳۹۲ مجدداً مورد بازنگری و تجدید نظر قرار گرفت.

جالب است بدانید که استاندارد میلگرد ایران بر اساس مجموع 7 استاندارد مختلف تدوین شده که شامل موارد زیر است:

• سازمان بین المللی استانداردسازی International Organization for Standardization (ISO) (ISO 6935 – 1:2007 و ISO 6935 – 2:2007)
• انجمن جوشکاری آمریکا American Welding Society (AWS) (4/D1.4M:2011)
• موسسه استاندارد ملی آلمان Deutsches Institut für Normung (DIN) (DIN 488 -1:2009، DIN 488 – 2:2009 و DIN 488 – 3:2009)
• استاندارد بین المللی ASTM که پیش‌تر با نام انجمن آمریکایی آزمایش و مواد شناخته می‌شد. (A 615/A 615M:2005)
• استاندارد کشورهای حوزه CIS و روسیه (GOST) [5781-82:1993]
• استاندارد بریتانیا Britain Standard (BS) (4449:2005+A2:2009)
• استاندارد صنعتی ژاپن Japanese Industrial Standards (JIS) (G3112:2010)

هدف اصلی تعریف این استاندارد که از سال ۱۳۷۱ اجرایی شد، مشخص کردن خصوصیات و روش آزمون میلگردهای ساده و آجدار مورد استفاده در ساختار بتن است. بعد از بازنگری استاندارد ایران در سال ۱۳۹۲، تعریف زیر برای میلگرد ارائه شد:

«محصول فولادی گرم نوردیده به‌ شکل ساده یا آجدار با سطح مقطع گرد که به‌صورت کلاف یا شاخه‌ای بسته‌بندی می‌شود.» در این استاندارد، میلگردها به چهار دسته کلی، ساده، آجدار مارپیچ، آجدار جناقی و آجدار مرکب تقسیم می‌شوند که در بازار به نام‌های A1، A2، A3 و A4 شناخته می‌شوند.

استاندارد 3132 جزو استانداردهای ملی اجباری است؛ به این معنا که هر تولیدکننده میلگرد برای ارائه محصولات خود در کشور باید گواهینامه این استاندارد را کسب نماید.

میلگرد A4 چیست؟ معرفی میلگرد A4 از استاندارد های تولید تا آنالیز، مزایا و کاربرد ها

۲. آیین نامه بتن ایران (آبا)

این آیین نامه در واقع کتابی است که توسط سازمان مدیریت و برنامه منتشر می‌شود. در فصل چهارم این آیین نامه، به محدوده مجاز وزن، قطر، مشخصات مکانیکی، تغییر شکل، جوش پذیری و شرایط نگهداری میلگرد اشاره شده است.

۳. استاندارد میلگرد روسی

استاندارد روسی میلگرد بر اساس استاندارد GOST 5781 سال 1994 کشور روسیه تدوین شده است. بر مبنای این استاندارد، شش نوع میلگرد A1، A2، A3، A4، A5 و A6 با مقاومت‌های کششی ۳۸، ۵۰ ، 60، 90، 105، 125 کیلوگرم بر میلی متر مربع تولید می‌شوند.

مقاومت تسلیم آن‌ها به ترتیب 24، 30، 40، 60، 80 و 100 کیلوگرم بر میلیمتر مربع است از این رو در استاندارد روسی با نام‌ های A240، A300، A400، A600، A800 و A1000 نیز شناخته می‌ شوند. در کشور ما با توجه به اینکه اولین فولادسازی ها توسط روس‌ها ساخته شده است، کماکان میلگرد با چهار استاندارد اول یعنی A1 تا A4 در بازار شناخته می‌ شود.

استانداردهای جهانی ساخت میلگرد

همانطور که در قسمت‌ های قبل به آن اشاره کردیم، کشورهای مختلف علاوه بر پیروی از استانداردهای جهانی، استاندارد داخلی ای را نیز بر مبنای شرایط اقلیمی خود تعریف کرده‎اند. تولید میلگرد در کشور ما با توجه به سه استاندارد مختلف که در این قسمت به بررسی آنها می ‌پردازیم، انجام می‌ شود. لازم به ذکر است که تنها تفاوت استانداردهای موجود، مقاومت تسلیم و مقاومت کششی محصول نهایی است.

۱. استاندارد ملی روسیه (GOST 5781)

مجموعه‌ ای از استانداردهای مشخصی هستند که توسط سازمان استاندارد منطقه‌ای، EASC و کمیته استانداردسازی اوراسیا تعریف شده‌اند و مورد پذیرش روسیه و کشورهای حوزه CIS هستند. به جزئیات این استاندارد در بخش قبل پرداختیم.

۲. استاندارد آلمان (DIN 488)

در این استاندارد برای رسیدن به خواص گرید b500b از روش خنک کاری ترمکس استفاده می شود. در این روش ابتدا شمش فولادی را وارد فرآیند نورد کرده و بلافاصله آن را از لوله‌ های سرد عبور می ‌دهند تا به دمای محیط برسد. تغییر دمای ناگهانی که از روش ترمکس حاصل می‌ شود، منجر به اختلاف مقاومت در سطح و مرکز قطعه می شود. فولاد بافق، اولین و تنها شرکت خصوصی دارنده گواهینامه استاندارد DIN 488 در ایران است.

۳. استاندارد آمریکا (ASTM)

انجمن تست مواد آمریکا یا ‌ASTM یکی از اولین مجموعه‌ هایی بود که استانداردهای مختلفی را برای ساخت میلگرد آجدار تعریف کرد:

• استاندارد ASTM A955 مخصوص انواع زنگ ‌نزن میلگرد آجدار
• استاندارد ASTM A706 مخصوص انواع کم‌ آلیاژ میلگرد آجدار
• استاندارد ASTM A1035 مخصوص انواع محصولات کم‌ کربن-کروم میلگرد آجدار
• استاندارد ASTM A706 مخصوص انواع تولیدی با فولاد ریلی

۴. استاندارد صنعتی ژاپن (JIS G3112)

به ‌دلیل قرار گرفتن ژاپن در کمربند زلزله، میلگردهای تولید شده در این کشور باید مقاومت یکسانی در تمامی سطح خود داشته باشند. این ثابت بودن مقاومت باعث می ‌شود تا مقطع در زمان وقوع زلزله نشکند. میلگردهای تولید شده در این استاندارد بر خلاف استاندارد آلمان بعد از ورود به فرآیند به آهستگی در دمای محیط سرد می ‌شوند. نتیجه‌ی این کار، تولید محصولی است که مقاومت یکنواخت و بالایی در تمامی سطح خود دارد.

۵. سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO 6935)

در سال ۱۹۴۶ و به منظور هماهنگی بین‌ المللی استانداردهای صنعتی، سازمان بین‌المللی استاندارد تأسیس شد. استانداردهای مختلفی توسط این مجموعه تعریف شده است که از جمله‌ آنها می ‌توان به ISO 6935-2 (مخصوص میلگرد آجدار) و ISO 6935-1 (مخصوص میلگرد ساده) اشاره کرد.

۶. استاندارد ملی بریتانیا (BSI BS4449)

در استاندارد BS4449 مشخصات مربوط به فولادهای تسلیح‌ کننده بتن، میله، کویل و محصولات دکویل ‌شده تعریف شده است.

آشنایی با استاندارد میلگرد بافق

استقبال مصرف‌ کنندگان از میلگرد بافق که کیفیت هر محصول فولادی دغدغه اصلی آنهاست، نشان داده که این محصول تولیدی کارخانه بافق توانسته است جای خود را به ‎عنوان محصولی باکیفیت و  پشتوانه ایمنی سازه در بازار مصرف باز کند.

میلگرد بافق به عنوان اصلی ‌ترین محصول خط تولید بافق مطابق با استاندارد ملی ایران به شماره 3132 تولید می ‌شود. همچنین میلگرد بافق توانسته تا کنون جدا از این استاندارد، گواهینامه‌های CE 1922 CPR 0857، ISO9001،‌ ISO14001 و ISO45001 را نیز از آن خود کند. لازم به ذکر است که خط تولید میلگرد این کارخانه دارای دستگاه تست کشش، سنسور اکستنسومتر، دستگاه فشار، دستگاه خم و بازخم است.

جمع‌بندی

یکی از بزرگترین چالش ‌هایی که همواره پیش روی خریداران قرار دارد، انتخاب میلگرد مناسب برای سازه و پروژه‌های مورد نظر است. شما با توجه به استانداردهای معرفی ‌شده و آشنایی مختصر با آنها می‌ توانید اقدام به خریدی متناسب با نیاز پروژه خود بکنید که ایمنی و سلامت سازه را نیز تامین کند. لازم به ذکر است که در فولاد بافق ما امکان تولید میلگرد مطابق استاندارد 3132، DIN 488 و هر استاندارد دیگری که مد نظر مشتری باشد را داریم.